محمدرضا پورحسن دانش آموخته رشته مهندسی نرم افزار و فوق لیسانس فناوری اطلاعات (گرایش تجارت الکترونیک) است. سابقه فعالیت او در شرکت راهبر به سال 83 و به سال‌های تاسیس مرکز دولتی صدور گواهی الکترونیکی ریشه برمی‌گردد و در حال حاضر مدیرعامل شرکت فن‌آوران اعتمادراهبر است.
پورحسن در گفت‌وگو با «عصربانک» به تشریح فرآیند تاسیس شرکت فن‌آوران اعتمادراهبر در مرکز دولتی صدور گواهی الکترونیکی ریشه پرداخت.
مرکز دولتی ریشه
پورحسن با اشاره به اهداف شکل‌گیری مرکز دولتی صدور گواهی الکترونیکی ریشه گفت: مجوز ایجاد مرکز، امضا، صدور و ابطال گواهی الکترونیکی مراکز صدور گواهی الکترونیکی میانی در زیرساخت کلید عمومی کشور است.
مدیرعامل شرکت فن‌آوران اعتمادراهبر تصریح کرد: مرکز ریشه دولتی کشور بعد از طی شدن مراحل قانونی و فرهنگ سازی به صورت رسمی در سال 86 آغاز بکار کرد.
وی به وظایف اصلی این مرکز اشاره کرد و گفت: تضمین تطابق تمام ابعاد خدمات مرکز با زیرساخت مربوط به صدور گواهی الکترونیکی تحت سیاست‌های گواهی الکترونیکی و مطابق با خواسته‌ها و ضمانت‌های آن سیاست‌ها و نیز مسئولیت تمام ابعاد صدور و مدیریت مراکز صدور گواهی الکترونیکی میانی، شامل نظارت بر فرآیندهای ثبت‌نام، احراز هویت، صدور گواهی‌های میانی، انتشار و ابطال گواهی‌ها و تجدید کلید از وظایف این مرکز دولتی است.
اولین کاربرد خدمات مرکز دولتی ریشه در حوزه املاک
پورحسن اولین کاربرد این خدمات را در پروژه املاک و مستغلات کشور عنوان کرد و گفت: صدور کد رهگیری برای خرید و فروش املاک بر اساس اطلاعات و کدپستی املاک به منظور جلوگیری از کلاهبرداری و سو استفاده در این معاملات از اولین کاربردهای حوزه خدمات صدور گواهی الکترونیکی بود.
وی تصریح کرد: صدور امضای الکترونیکی در توکن‌های سخت افزاری و احراز هویت کاربران سامانه املاک از طریق این توکن‌ها در فاز اول انجام گردید، و در فاز بعدی فرآیند امضای قرارداهای املاک از طریق سامانه املاک انجام شد. راه اندازی این سامانه اولین کاربرد امضای الکترونیکی در کشور بود که توسط این شرکت و مرکز انجام گردید. در حاضر این سامانه بیش از 150 هزار کاربر دارد.
فرهنگ‌سازی رمز پیشرفت کاربردهای امضاهای الکترونیکی
پورحسن با بیان اینکه در ابتدا برخی سازمان‌ها، امضای الکترونیکی را هزینه اضافی می‌دانستند، گفت: برخی سازمان ها به دلیل عدم شناخت کافی، نیازی به کاربرد امضای الکترونیکی احساس نمی‌کردند و حتی آن را با امضاهای الکترونیکی قلم نوری اشتباه می‌گرفتند؛ بنابراین ما در این دوره بیشتر بر موضوع فرهنگ‌سازی تمرکز کردیم.
مدیرعامل شرکت فن‌آوران اعتمادراهبر به دلایل عدم فراگیری توکن ها در جامعه اشاره کرد و افزود : در سال‌های اولیه توکن ها در کشور، تنها سخت افزار امنیتی جهت نگهداری امضای الکترونیکی بودن، البته کارت‌های هوشمند هم در برخی پروژه ها استفاده می‌شدند اما چون جهت استفاده از کارت‌های هوشمند به سخت افزار کارتخوان هم نیاز بود، کاربری کمتری در کشور پیدا نمود و توکن‌ها چون از طریق درگاه USB قابل استفاده بودند با استقبال بیشتری مواجه شدند.
اما در سال های پایانی دهه 90 با تکمیل سبد محصول در این حوزه و رفع نواقص و موانع قانونی و برطرف شدن محدودیت ها، ارائه گواهی امضای الکترونیکی در حافظه امن گوشی های هوشمند در جامعه فراگیر شد.
کرونا دوران طلایی ایجاد کاربردهای احراز و امضای الکترونیکی بصورت غیر حضوری
پورحسن با اشاره به محدودیت‌های ایجاد شده از همه‌گیری کرونا در سه سال گذشته گفت: درست است که کرونا موجب خسارت های انسانی و محدودیت های زیادی در جهان شد اما این محدودیت باعث توسعه کاربرد امضای الکترونیکی در فضای تجارت مجازی و غیر مجازی نیز شد.
وی با بیان اینکه کرونا باعث تغییر نگرش سازمان‌ها به ارائه خدمات الکترونیکی از راه دور شد، افزود: در بحبوحه کرونا شاهد رونق بورس بودیم و هجوم مردم جهت دریافت کد سجام به دفاتر مربوطه و متاسفانه درگیر شدن جمعیت زیادی به بیماری کرونا باعث شد که سازمان بورس تصمیم به احراز هویت مردم بصورت غیرحضوری و الکترونیکی بگیرد بعد از احراز نیاز به امضا و تایید قراردادها و اوراق مربوطه بود که اینجا امضای الکترونیکی کاربرد خود را پیدا کرد و اولین خدمات کاملا غیرحضوری به این طریق ارائه شد.
همچنین همه مراحل احراز هویت سهامداران به دلیل محدودیت‌های ستاد کرونا از حالت فیزیکی خارج و به صورت الکترونیکی تبدیل شد و این امر توسعه امضای الکترونیکی در فضای تجارت الکترونیکی را رقم زد.
به گفته پورحسن احراز هویت و دریافت امضای الکترونیکی از 5 میلیون یارانه بگیر کشور برای دریافت وام کرونایی از بانک ملی نیز دومین موضوع کاربرد این نوع خدمات الکترونیکی بود و همین موفقیت باعث شناخت و توسعه کاربرد امضای الکترونیکی در سطح کشور شده است.
وی با بیان اینکه در دوران کرونا آمار صدور گواهی به شدت بالا رفت؛ افزود: در این دوران مراکز میانی بیشتری مجوز فعالیت گرفتند.
معرفی مراکز میانی بخش خصوصی در کشور
پورحسن افزود: شرکت فن‌آوران اعتمادراهبر، شرکت هویتا و شرکت اعتماد هوشمند آینده به ترتیب به عنوان سه مرکز میانی بخش خصوصی در کشور تاسیس شدند و بعد از آن تاسیس شرکت های خصوصی در این زمینه فراگیر شد.
مدیرعامل شرکت فن‌آوران اعتمادراهبر بازار خدمات الکترونیکی را تصاعدی دانست و گفت: هرچه نیاز جامعه به خدمات الکترونیکی و غیرحضوری بیشتر شود نیاز به تاسیس چنین شرکت‌هایی نیز در کشور بیشتر می‌شود و با توجه به حذف محدودیت‌ها، تاسیس این شرکت‌ها هم در کشور بیشتر شده است.
مدیر عامل شرکت فن‌آوران اعتمادراهبر پیشنهاد تشکل صنفی جهت یکسان سازی و رفع برخی از مسائل این مراکز را لازم دانست.
وی در انتها با تاکید بر تعامل خدمات شرکت های میانی، تصریح کرد: تمام مراکز میانی باید در یک مسیر حرکت نمایند و به منظور توسعه فعالیت مراکز میانی و کاهش هزینه‌های مشتریان، ارائه خدمات به مردم را یکپارچه‌سازی و تسهیل کنند.
با پیگیری مرکز ریشه دولتی کشور، بانک مرکزی پذیرفت تنها باید یک مرکز ریشه در کشور جهت خدمات امضای الکترونیکی وجود داشته باشد، در این راستا بانک مرکزی بعنوان مرکز میانی مستقل بانکی ذیل مرکز ریشه دولتی، مجوز فعالیت گرفت.
توسعه بازارهای مراکز میانی کشور و لزوم یکپارچه سازی خدمات امضای الکترونیکی
پورحسن تصریح کرد: طی یک سال گذشته آمار صدور گواهی الکترونیکی در شرکت فن‌آوران اعتمادراهبر به بالای یک میلیون عدد رسیده است.
به گفته این فعال حوزه تکنولوژی، به غیر از بانک‌ها، اپراتورهای موبایل، مانند ایرانسل و شرکت‌های بورسی از دیگر مجموعه های همکار با شرکت فن‌آوران اعتمادراهبر هستند.
پورحسن بازار امضای الکترونیکی را یک بازار تصاعدی دانست و گفت: با توجه به شرایط حاضر و نیاز بازار به کاربردهای مختلف، در حال حاضر یک کاربر جهت کاربردهای مختلف مجبور به دریافت امضاهای مختلف می باشد.هر چند این اتفاق به نفع کاربر نیست.
چشم‌انداز اعتمادراهبر برای سال جدید
مدیرعامل شرکت فن‌آوران اعتماد راهبر در پایان با اشاره به چشم‌انداز این شرکت برای سال جاری گفت: توسعه بازارهای ما و راه اندازی سرویس های ابری در مجموعه و توسعه مرکز میانی به لحاظ سخت افزاری و زیرساختی و افزایش اعتماد مشتریان به منظور دریافت سرویس بهتر از برنامه‌های ما برای سال جدید است.